Flying Doctor

Maandag 14 augustus,

Hallo allemaal. Hier even een tussentijds bericht van mij. Meestal schrijf ik 1 keer per week verplicht een stukje, maar vandaag was toch zo leuk dat ik het nu moet opschrijven. Ik heb vandaag namelijk ervaren hoe het is om in een klein vliegtuigje laag boven Suriname te vliegen. Ik heb een kind opgehaald uit het binnenland met het vliegtuig en dus een groot deel van Suriname vanuit de lucht kunnen zien. Ik zit nog steeds na te trillen van de hele ervaring, maar ik zal het vanaf het begin vertellen.

We waren net klaar met de visite van vandaag en ik had net wat nasi gegeten en was net terug in de artsenkamer. De telefoon ging en een arts van een van de posten van de Medische Zending was aan de lijn. Hij had een jongetje van twee, die bij hem bekend was met sikkelcelanemie, die nu erg ziek was en ook hele erg bloedarmoede had. Op de posten van de medische zending kunnen ze een beperkt aantal bepalingen zelf doen, waaronder het bloedgehalte en malaria bijvoorbeeld. Hij wilde het jongetje insturen naar de stad en wel per vliegtuig. Onze zaalarts was aan de telefoon en ik zag haar naar mij kijken en ik begon al ja te knikken. Toen zei ze: ‘ja, we hebben wel iemand die mee kan vliegen, hoor. Hij komt eraan.’ Toen ze opgehangen had zei ze: ‘heb je zin om dat kind te gaan halen?’. Of ik zin had, ik hoopte de hele tijd al stiekem dat ik een keer mee mocht vliegen naar het binnenland. Toen besefte ik dat ik dan wel de enige medicus aan boord zou zijn en hoe verantwoordelijk dat wel was. Ik begon te vragen of ik infusen en medicijnen mee moest nemen. Maar ze verzekerde me dat het kind niet zo ziek was dat het aan boord zou instorten. Ik moest de piloot wel instructies geven om zo laag mogelijk te vliegen (vanwege een hogere concentratie zuurstof in de lucht) en het kind veel water te laten drinken.

De ‘centrale’ van de Medische Zending is naast het Diakonessenhuis. Daar zit ook de radiopost, die in contact staat met alle posten. Vanuit dit zenuwcentrum worden alle goederen gedistribueerd naar de verschillende posten. Hier komen ook alle meldingen binnen van patiënten die met spoed naar de stad gebracht moeten worden. Ik moest me eerst op de centrale melden en zou van daar naar Zorg en Hoop worden gereden. Daar kreeg ik ook te horen dat we na de post waar het kind was (genaamd Gohola), we ook naar een andere post (genaamd Lodoanie) zouden gaan waar we een meisje van 17 gingen ophalen dat mishandeld zou zijn. Zij zou dan van Zorg en Hoop naar het Academisch ziekenhuis worden gebracht. Zorg en Hoop is een vliegveld vlakbij het ziekenhuis, waar alleen kleine vliegtuigjes kunnen landen. De grote Boeings landen op Zanderij, dat 50 kilometer ten zuiden van Paramaribo ligt. In de jeep naar Zorg en Hoop gingen ook een hoop goederen, die bestemd waren voor de post. Zo wordt efficiënt gebruik gemaakt van elke vlucht. Op Zorg en Hoop mocht ik langs alle toeristen gaan, die voor hun plezier een vlucht naar het binnenland gingen maken. Maar niet waar ik ging, want deze dorpjes zijn geen toeristenbestemmingen. Er stond een vliegtuigje met piloot klaar, de spullen werden ingeladen en ik mocht naast de piloot gaan zitten.

Toen we zaten zei de piloot voor de grap, nog vlak voor we opstegen: ‘als je leven je lief is doc, kun je nu nog uitstappen.’ Het was een klein vliegtuigje met een propeller op de neus. Achter ons was nog één stoel. Eén stoel was eruit gehaald zodat er ook een ligplaats was ontstaan. De baan leek me veel te kort om op te stijgen, maar we gingen toch op tijd de lucht in onder een hoop herrie van de motor. We stegen dus op midden in Paramaribo en je kon de hele stad zien liggen. Ik zag nu pas hoe enorm uitgestrekt de stad eigenlijk is. De huisjes werden wel steeds schaarser, maar tot ver buiten de stad vond je toch nog her en der huisjes verspreid. We vlogen over Zanderij, waar je de landingsbaan voor de boeings mooi zag liggen. Toen verder richting het zuiden, richting het Brokopondomeer dat je in de verte al zag liggen. Toen ik naast me keek was de piloot de krant aan het lezen met het stuur tussen zijn benen. Misschien had hij toch gelijk met wat hij eerder had gezegd. Het Brokopondomeer is bijna zo groot als Nederland en is door mensendoen ontstaan. In de Surinamerivier staat een dam, die voor 90% Suriname van energie voorziet. Het meer heeft talloze eilandjes van heuveltoppen die boven het waterniveau uitsteken. En toen…na het Brokopondomeer: de jungle. Een eindeloos tapijt van oerwoud en nog eens oerwoud. Op een gegeven moment zag je waar je ook keek alleen maar oerwoud. Net alsof je over zee vliegt, maar dan een groene zee. We vlogen constant op een hoogte van zo’n honderd meter, dus je kon alles beneden je heel goed zien. Er was geen weg of iets van mensenhanden te zien, alleen maar oerwoud. Als je daar neer zou storten, zou je niet zo eenvoudig gered kunnen worden. Na drie kwartier kwamen we bij een rivier aan, waaraan het dorp lag, waar we naar toe gingen. We volgden de rivier en ik zag het dorpje al liggen. Gewoon een aantal huizen aan de oever van de rivier, alleen te bereiken over die rivier, want er was geen weg naar toe. De mensen van het dorp, een marronstam (vroegere weggelopen slaven), leven van de jacht en de landbouw. Natuurlijk weten ze van de stad en komen ze er misschien ook wel eens, maar verder leven ze helemaal geïsoleerd en met hun eigen tradities.

De Medische Zending heeft door het hele land zogenaamde ‘airstrips’ aangelegd. Dit zijn korte landingsbanen van grasveld, die bij voorkeur op een heuvel zijn aangelegd, zodat je bij het landen minder baan nodig hebt en je bij het stijgen de zwaartekracht gebruikt. Dit dorp had natuurlijk ook zo’n strip en we landen nog best wel zacht voor wat je zou verwachten. Het hele dorp was uitgelopen om het vliegtuig te zien landen. Kinderen zwaaiend en alle vrouwen met de kinderen op de armen. Ik voelde net een pastoor die het dorp kwam bekeren toen we uitstapten. Er werd gelijk een vrouw met een kind naar voren geduwd, blijkbaar het kind waar het om ging. Het kind zag er inderdaad nog wel redelijk uit en was ook nog wel stabiel, hetgeen mij gelijk gerust stelde, want ik had al wat verhalen gehoord van kinderen die in het vliegtuig waren overleden. Dat zou mij toch niet gebeuren! De vrouw en het kind dus achterin het vliegtuig met een fles water en onder veel gezwaai weer opgestegen. Nog steeds laagvliegend over een stuk onbewoond oerwoud naar de volgende post, wat toevallig de post is waar ik straks nog een week ga werken. Daar was weer het hele dorp (ze hebben toch niks anders te doen) komen kijken naar het vliegtuig. Het meisje werd op een brancard naar het vliegtuig gedragen waar nog net plaats was voor één persoon om te liggen. De arts vertelde me dat ze gisteren door twee mannen in elkaar was geslagen, maar niet verkracht. Hij vond het beter dat het meisje even weg ging uit het dorp, waar ik wel in kon komen. Bovendien kon dan even gekeken worden of er geen intern letsel was. Ik vond haar al erg dramatisch doen en dat bleek ook zo, want toen we eenmaal opgestegen waren ging ze rechtop zitten om het uitzicht op haar gemak te bekijken. Pas toen we weer gingen landen ging ze weer kermend achterover liggen.

Ik heb de hele tijd naar buiten gekeken, behalve op de terugweg, waar ik af en toe nog wel de pols ging voelen van het jongentje, maar meer voor mijn geruststelling denk ik. Het vliegtuig had namelijk helemaal geen materiaal of medicijnen bij zich. Op Zorg en Hoop stond de ambulance al klaar om ons naar het ziekenhuis te rijden. Al met al best een efficiënte afhandeling, moet ik zeggen. Over het water en de weg kost een reis naar de stad vanuit Gohola ongeveer anderhalve dag. Nu was het kind binnen vier uur in het ziekenhuis, waar het een bloedtransfusie en antibiotica toegediend kreeg. Dit was een avontuur dat ik niet gauw zal vergeten en waarschijnlijk ook niet gauw weer mee zal maken.